Một nghiên cứu quan sát do Đại học Hoàng gia Luân Đôn dẫn đầu cho thấy việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển và tử vong do ung thư.
Thực phẩm siêu chế biến (ultra processed food) là các loại thực phẩm chế biến công nghiệp, thường có từ 5 thành phần trở lên.
Các nhà nghiên cứu từ Trường Y tế Công cộng Imperial đã đưa ra đánh giá toàn diện nhất cho đến nay về mối liên hệ giữa thực phẩm siêu chế biến và nguy cơ phát triển ung thư. Thực phẩm siêu chế biến là những chẳng hạn như đồ uống có ga, bánh mì đóng gói sản xuất hàng loạt, bữa ăn sẵn và hầu hết các loại ngũ cốc ăn sáng.
Thực phẩm siêu chế biến thường tương đối rẻ, tiện lợi và được bán rộng rãi trên thị trường, thường là những lựa chọn tốt cho sức khỏe. Nhưng những thực phẩm này thường có hàm lượng muối, chất béo, đường cao hơn và chứa các chất phụ gia nhân tạo. Hiện đã có tài liệu rõ ràng rằng chúng có liên quan đến một loạt kết quả sức khỏe kém bao gồm béo phì, tiểu đường tuýp 2 và bệnh tim mạch.
Nghiên cứu đầu tiên của Vương quốc Anh về loại hình này đã sử dụng hồ sơ ở Ngân hàng sinh học (Biobank) để thu thập thông tin về chế độ ăn uống của 200.000 người trưởng thành trung niên. Các nhà khoa học đã theo dõi sức khỏe của tình nguyện viên tham gia trong khoảng thời gian 10 năm, xem xét nguy cơ phát triển bất kỳ loại ung thư nào nói chung cũng như nguy cơ cụ thể phát triển 34 loại ung thư. Và xem xét nguy cơ những người chết vì ung thư.
Nghiên cứu cho thấy rằng tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư nói chung cao hơn, đặc biệt là ung thư buồng trứng và ung thư não. Và cũng liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong do ung thư, đáng chú ý nhất là ung thư buồng trứng và ung thư vú.
Cứ tăng 10% lượng thực phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn uống của một người, thì tỷ lệ mắc ung thư nói chung tăng 2% và đặc biệt là ung thư buồng trứng tăng 19%. Các liên kết này vẫn còn sau khi điều chỉnh một loạt các yếu tố kinh tế xã hội, hành vi và chế độ ăn uống, chẳng hạn như tình trạng hút thuốc, hoạt động thể chất và chỉ số khối cơ thể (BMI).
Nghiên cứu được xuất bản trên eClinicalMedicine, với sự cộng tác của các nhà khoa học từ Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), Đại học São Paulo và Đại học NOVA Lisbon.
Nghiên cứu trước đây của các tác giả ở Trường Y tế Công cộng Imperial đã báo cáo mức độ tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến ở Anh cao nhất ở châu Âu đối với cả người lớn và trẻ em. Họ cũng phát hiện ra rằng việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh béo phì và tiểu đường tuýp 2 ở người trưởng thành ở Anh và tăng cân nhiều hơn ở trẻ em từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành.
Tác giả nghiên cứu Tiến sĩ Eszter Vamos cho biết: "Nghiên cứu này bổ sung thêm bằng chứng thực phẩm siêu chế biến có khả năng tác động tiêu cực đến sức khỏe của chúng ta, bao gồm cả nguy cơ mắc bệnh ung thư. Với mức độ tiêu thụ cao ở người lớn và trẻ em ở Vương quốc Anh, điều này có ý nghĩa quan trọng đối với kết quả sức khỏe trong tương lai”. Mặc dù nghiên cứu của chúng tôi không thể chứng minh nguyên nhân, nhưng bằng chứng hiện có khác cho thấy việc giảm thực phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn uống của chúng ta có thể mang lại những lợi ích sức khỏe quan trọng. Cần nghiên cứu thêm để xác nhận những phát hiện này và hiểu các chiến lược sức khỏe cộng đồng tốt nhất để giảm sự hiện diện rộng rãi và tác hại của thực phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn uống.
Tác giả đầu tiên của nghiên cứu Tiến sĩ Kiara Chang cho biết: "Một người bình thường ở Anh tiêu thụ hơn một nửa lượng năng lượng hàng ngày của họ từ thực phẩm chế biến sẵn. Con số này đặc biệt cao và đáng lo ngại vì thực phẩm siêu chế biến được sản xuất bằng các nguyên liệu có nguồn gốc công nghiệp và thường sử dụng phụ gia thực phẩm để điều chỉnh màu sắc, hương vị, độ đặc, kết cấu hoặc kéo dài thời hạn sử dụng”.
Tổ chức Y tế Thế giới và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc trước đây đã khuyến nghị hạn chế thực phẩm siêu chế biến như một phần của chế độ ăn uống bền vững lành mạnh. Có những nỗ lực không ngừng nhằm giảm mức tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến trên khắp thế giới, với các quốc gia như Brazil, Pháp và Canada cập nhật hướng dẫn chế độ ăn uống quốc gia với một số khuyến nghị hạn chế các loại thực phẩm đó. Brazil cũng đã cấm tiếp thị thực phẩm siêu chế biến trong trường học. Hiện tại không có biện pháp tương tự nào để xử lý thực phẩm siêu chế biến ở Anh.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng nghiên cứu của họ là quan sát, do đó không cho thấy mối liên hệ nhân quả giữa thực phẩm siêu chế biến và bệnh ung thư do tính chất quan sát của nghiên cứu. Cần nhiều công việc hơn trong lĩnh vực này để thiết lập mối liên hệ nhân quả.
Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2023-01-ultra-processed-foods-linked-cancer.html, 31/1/2023
