Cũng giống như người lớn, thiền cũng có những lợi ích đối với trẻ em như: giúp trẻ nâng cao sức khỏe, phát triển trí thông minh, nuôi dưỡng tính nhân văn trong tâm hồn, rèn luyện tính tự lập, tự tin, quyết đoán, giúp trẻ luôn sống lạc quan, yêu đời…
Thiền định là một phương pháp chữa lành tâm hồn rất tốt, có thể giúp trẻ kiểm soát cảm xúc, phát triển trí tuệ vô cũng hiệu quả. Điều này thể hiện qua một số tác động hữu ích như:
- Thiền nâng cao khả năng tập trung đối với trẻ trên cơ sở xây dựng sự tập trung. Đây là nền tảng cho toàn bộ hệ thống thiền, nó là một trong những cách tốt nhất để phát triển sự tập trung. Bởi nó là sự tập trung thuần túy chứ không chỉ là khả năng chú tâm vào thứ gì đó. Chính vì vậy mà những người tập thiền sẽ dễ dàng hơn trong việc dịch chuyển tâm trí sang thứ đang cần được học hỏi hay thực hiện và tập trung vào đó cho đến khi nhiệm vụ hoàn thành.
Xây dựng sự tập trung là một phương pháp hữu hiệu để đưa trẻ về thực tại, khôi phục dần những thói quen cũ. Đặc biệt trong giai đoạn công nghệ kỹ thuật số ngày một phát triển như hiện nay, trẻ rất dễ bị lôi cuốn vào nội dung hấp dẫn trên máy tính, iPad, điện thoại… Nếu kéo dài sẽ khiến trẻ mất dần khả năng suy nghĩ, sự tập trung khi xảy ra tình huống ngoài đời thật và thậm chí là tạo ra áp lực, căng thẳng.
- Kiểm soát quá trình suy nghĩ tốt hơn: Thiền giúp trí óc của trẻ được nghỉ ngơi, có thời gian suy xét kỹ mọi vấn đề, từ đó hoạt động hiệu quả hơn. Trẻ ít bị chi phối hơn bởi những suy nghĩ không mong muốn. Ngược lại, trẻ nhận thức và quan sát được suy nghĩ của mình. Chính vì vậy, những suy nghĩ không được chào đón sẽ có ít sức mạnh chi phối hay quấy nhiễu tâm trí hơn.
- Nâng cao sự yên tĩnh và khả năng đối mặt với căng thẳng: Ở độ tuổi vị thành niên có nhiều trẻ bị thay đổi tâm lý, thể hiện cảm xúc thái quá, gây ảnh hưởng đến nhiều người xung quanh. Trẻ em phải chịu đựng nhiều áp lực đồng trang lứa. Khi học thiền, trẻ sẽ biết được làm thế nào để suy nghĩ ổn định, lấy lại cảm giác an toàn. Ngồi thiền cũng giúp đầu óc trẻ nhạy bén và xử lý mọi tình huống tốt hơn.
- Thư giãn cơ thể, nâng cao hiểu biết về bản thân: Thiền bao hàm trong đó là sự buông bỏ, khả năng từ từ giải tỏa sự căng thẳng ở cơ thể và tâm trí. Ngoài ra, thiền còn là sự thư giãn có lợi ích rất đặc biệt. Thiền giáo dục lại cơ thể để nó thoát khỏi các thói quen xấu gây nên căng thẳng và sự gắng sức quá mức cần thiết mà chúng ta vướng phải rất sớm trong cuộc sống. Đi cùng với đó là khả năng nhận thức cơ thể tốt hơn, tạo nên sự đồng điệu với cơ thể mình, từ đó phát hiện căng thẳng và kịp thời giải tỏa.
Việc trẻ mất kiên nhẫn khi thực hiện công việc được giao đang có xu hướng ngày càng tăng lên. Khi cho trẻ học thiền, bé sẽ dễ dàng lấy lại những nhịp điệu cảm xúc tự nhiên trong cơ thể, cân bằng trạng thái nhanh chóng để đối phó với tiêu cực, nỗi sợ hãi hay thất vọng.
- Cải thiện trí nhớ, nâng cao suy nghĩ sáng tạo: Sáng tạo bao hàm việc tiếp cận, hay cởi mở với những tầng vô thức của tâm trí, nơi mà những ý tưởng độc đáo phát sinh. Phần tâm trí ý thức càng yên lặng bao nhiêu thì chúng ta càng dễ chạm tới tầng vô thức bấy nhiêu. Chúng ta quên là do không thể tập trung vào những gì đang diễn ra để cất lại những thông tin đó vào trí nhớ. Phần lớn hơn là do sự can thiệp của tâm trí ý thức - đặc biệt là khi chúng ta đang lo lắng hoặc bồn chồn. Thiền làm lắng đọng những cảm xúc đang xuất hiện đó và cho phép chúng ta nhớ lại những điều cần thiết. Việc này được lợi từ khả năng cải thiện nhận thức mà chúng ta đã đề cập ở trên.
Trần Mỹ Hương, (NASATI), tổng hợp 9/2023
