Bảo hộ nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý cho một số sản phẩm truyền thống, đặc sản địa phương ở Hà Nam bước đầu mang lại kết quả quan trọng, tạo việc làm cho người lao động, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng hiệu quả sản xuất... Vì vậy, vi ệc xây dựng nhãn hiệu tập thê, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý cho các làng nghề cũng như sản phẩm địa phương nhằm tạo được thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường, tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy phát triên kinh tế, văn hóa làng nghề, tăng thu nhập cho người dân là một vấn đề cần được quan tâm từ các cơ quan quản lý cũng như các tô chức hội, làng nghề...
Đến nay, Hà Nam đã có 13 dự án đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ nhãn hiệu tập thê, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm: bánh đa nem làng Chều, rượu làng Vọc, gốm Quyết Thành, trống Đọi Tam, cá kho Nhân Hậu, Lụa Nha Xá, thêu ren Thanh Hà, gà móng Tiên Phong, bánh đa sợi miến Bích Trì, lợn sạch Ngọc Lũ, Chuối ngự Đại Hoàng, bánh đa Sở Kiện, lúa chất lượng cao Bình Lục ... Các dự án triên khai phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh, góp phần nâng cao uy tín, chất lượng và hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Tạo ra mối liên kết và hỗ trợ giữa các cơ quan, ban, ngành, giúp các cơ sở, doanh nghiệp bảo vệ và phát triên tài sản trí tuệ. Nângcao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, tạo được mô hình cho việc xây dựng và phát triên thương hiệu cho các sản phẩm của địa phương. Nâng cao hiêu biết của xã hội về lĩnh vực sở hữu trí tuệ đê chấp hành, tôn trọng quyền và nghĩa vụ theo pháp luật về sở hữu trí tuệ. Các sản phẩm được bảo hộ đạt được những hiệu quả kinh tế, xã hội nhất định: Tăng giá bán, tăng thị phần trên các thị trường truyền thống, đảm bảo uy tín và sự nhận biết của người tiêu dùng đối với các sản phẩm được bảo hộ. Giá trị của các loại sản phẩm bánh đa nem làng Chều, rượu làng Vọc, trống Đọi Tam, lụa Nha Xá, cá kho Nhân Hậu, chuối ngự Đại Hoàng đã tăng đáng kê so với trước khi được bảo hộ...
Các hộ dân tham gia vào Hiệp hội đượchưởng các quyền lợi từ Hiệp hội đem lại, phấn khởi tin tưởng vào đường lối, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước tập trung nhân lực đầu tư sản xuất và kinh doanh tạo hiệu quả cao nhất. Cùng Hiệp hội, Hội, HTX chung sức, chung lòng xây dựng, phát triển, bảo vệ danh tiếng, uy tín của thương hiệu. Tuy nhiên, bên cạnh những nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý được phát triển tốt vẫn còn có một số ít nhãn hiệu đã xây dựng nhưng không thể phát triển được, mặc dù đã có nhiều sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý nhà nước địa phương, vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến nhiều nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý địa phương không phát triển được? Mặt khác vẫn có những hộ dân còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ giúp đỡ của nhà nước mới tập trung vào sản xuất bởi vì họ cho rằng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý là tài sản chung của cả Hiệp hội, Hội, HTX không của riêng ai nên đã không tuân thủ đúng các quy định về bảo vệ thương hiệu dẫn đến cạnh tranh lẫn nhau, làm cho danh tiếng của sản phẩm dần bị mai một. Dù đã có thương hiệu chung nhưng các các hộ dân vẫn theo kiểu mạnh ai người ấy làm. Vậy lý do là
Vùng nguyên liệu, canh tác, nuôi trồng, chế biến và sản xuất quá nhỏ không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ sản phẩm khi có thương hiệu;
Doanh nghiệp sản xuất sản phẩm mang nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý đa phần là nhỏ lẻ không đáp ứng được nhu cầu phân phối, tiêu thụ của doanhnghiệp trong nước và xuất khẩu;
Sản phẩm làng nghề thì thiếu tập trung để quy hoạch làng nghề phục vụ khách tham quan, du lịch; Một số sản phẩm có chất lượng, ngon nhưng thiếu doanh nghiệp thương mại chúng nên không thể phát triển được;
Do doanh nghiệp nhỏ chưa nắm bắt được một số quy định khi đưa sản phẩm hàng hóa ra lưu thông trên thị trường như phải: Đăng ký kinh doanh, cấp mã số thuế, cấp giấy đủ điều kiện cơ sở sản xuất, khám sức khỏe định kỳ, tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm, thiết kế nhãn mác, đăng ký độc quyền nhãn hiệu, kiểm nghiệm sản phẩm, tự công bố chất lượng sản phẩm, đăng ký mã số mã vạch, mã code, liên kết quảng cáo, trưng bày sản phẩm... và đây là một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến nhãn hiệu không phát triển nhãn hiệu không được trong thời gian qua
Để phát triển bền vững nhãn hiệp tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý trong thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp như sau:
Tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa trong việc tuyên truyền, tranh thủ các nguồn từ kinh phí hỗ trợ từ các dự án của Trung ương và địa phương cho doanh nghiệp, hợp tác xã và các hộ kinh doanh, hướng dẫn các thủ tục hành chính liên quan đến việc đưa sản phẩm hàng hóa ra lưu thông trên thị trường.
Giới thiệu và trưng bày sản phẩm, kết nối cung cầu, hỗ trợ đăng tải sản phẩm hàng hóamang nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý trên các website UBND tỉnh, UBND huyện, thị xã, thành phố và các sở, ngành có liên quan, hỗ trợ thành lập làng nghề phục vụ khách tham quan du lịch, kết hợp với các tiểu thương chợ truyền thống, chợ đêm, địa điểm du lịch để trưng bày sản phẩm phục vụ khách du lịch;
Các hiệp hội, hội, hợp tác xã đại diện chủ đơn, chủ sở hữu nhãn hiệu tăng cường công tác quản lý hội viên, quản lý chất lượng sản phẩm đã được đăng ký; doanh nghiệp, các hộ kinh doanh tăng cường nhận thức, đẩy mạnh đầu tư sản xuất, chủ động trong kinh doanh và đáp ứng nhu cầu thị trường.
Việc phát triển nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý không thể một ngày một bữa, đòi hỏi phải có thời gian, phải có kế hoạch, lộ trình cho việc phát triển nhãn hiệu. Doanh nghiệp, các hộ sản xuất, kinh doanh phải biết kết hợp với cơ quan quản lý địa phương, tranh thủ các nguồn hỗ trợ, tài trợ, giới thiệu, trưng bày sản phẩm, kết nối cung cầu và khắc phục những nguyên nhân hạn chế như trên và thực hiện đầy đủ các giải pháp đã đề ra thì trong tương lai gần nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý của chúng ta sẽ phát triển được và phát triển bền vững hơn./
Tác giả: Mai Lan
