Trong thời đại công nghệ số hiện nay, chuyển đổi số không chỉ tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế mà còn tạo ra những cơ hội mới trong việc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa bản địa. Những câu chuyện từ Tây Bắc Việt Nam, nơi hội tụ những nét đẹp văn hóa độc đáo của các dân tộc, đang trở thành minh chứng rõ ràng cho khả năng kết hợp giữa truyền thống và công nghệ để tạo ra những dịch vụ mới, đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.
Một trong những câu chuyện đáng chú ý là hành trình chuyển đổi số của Hà Khuyên Homestay tại Bản Phụ Mẫu, xã Chiềng Yên, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Nơi đây không chỉ thu hút du khách trong nước mà còn nổi tiếng đối với du khách quốc tế nhờ dịch vụ nghỉ dưỡng ấm cúng và những trải nghiệm văn hóa độc đáo. Một trong những hoạt động hấp dẫn du khách là tour thăm làng nghề làm quả còn của người Thái trắng, một trò chơi dân gian đầy màu sắc.
Với mục tiêu quảng bá sản phẩm du lịch này, Hà Khuyên Homestay đã sử dụng công nghệ số hóa để ghi lại từng bước trong quy trình làm quả còn, từ khâu chọn vải, may vá đến trang trí. Những video và hình ảnh chi tiết được chia sẻ trên mạng xã hội, không chỉ giúp quảng bá tour du lịch mà còn mở ra cơ hội kinh doanh mới. Những quả còn được khách hàng yêu thích và đặt mua làm quà Tết, và hiện nay, Homestay này còn phát triển các khóa học dạy làm quả còn trực tuyến.
Những bước đi đầu tiên trong chuyển đổi số này đã không chỉ tạo ra dịch vụ mới mà còn góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Từ việc mở rộng kênh bán hàng trực tuyến đến việc tổ chức các lớp học, Hà Khuyên Homestay đã thể hiện rõ tiềm năng của việc kết hợp công nghệ với văn hóa để thúc đẩy phát triển kinh tế tại địa phương.
Câu chuyện thứ hai từ Tây Bắc đến từ Bản Liền, nơi đang tìm cách phục hồi và phát triển môn đá bóng truyền thống của người Tày, một môn thể thao đã từng là phần không thể thiếu trong đời sống cộng đồng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại, môn thể thao này đang dần mai một. Để thay đổi tình hình, Bản Liền Homestay đã sáng tạo ra một mô hình kinh doanh kết hợp giữa du lịch và thể thao truyền thống. Du khách có thể tham gia các trận đấu bóng đá với đội tuyển bản địa hoặc chỉ đơn giản là xem các trận đấu mang đậm bản sắc dân tộc.
Chuyển đổi số đã mang lại một cú hích quan trọng cho môn thể thao này khi các trận đấu được quay video và chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Từ đó, các trận đấu bóng đá truyền thống không chỉ được nhiều người biết đến mà còn trở thành một sản phẩm du lịch đặc sắc. Bên cạnh đó, việc số hóa tài sản văn hóa như hát then của người Tày cũng đang được thực hiện, hứa hẹn sẽ trở thành một dịch vụ hấp dẫn cho du khách.
Cả hai câu chuyện trên đều chứng minh rằng, chuyển đổi số không chỉ là công cụ để quảng bá sản phẩm mà còn là chìa khóa giúp các cộng đồng địa phương khai thác tiềm năng văn hóa của mình một cách hiệu quả. Việc số hóa các hoạt động văn hóa giúp lan tỏa giá trị của các dân tộc vùng cao đến với bạn bè quốc tế, đồng thời mở ra các cơ hội kinh doanh mới, góp phần bảo tồn và phát triển bền vững các giá trị văn hóa truyền thống.
Tuy nhiên, hành trình này cũng không thiếu thách thức. Một trong những khó khăn lớn là việc nhận diện và khai thác các giá trị văn hóa một cách hệ thống để tạo ra sản phẩm du lịch chất lượng cao. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về kỹ năng số của cộng đồng địa phương và sự thiếu niềm tin vào chuyển đổi số cũng là rào cản lớn trong việc phát triển các mô hình kinh doanh bền vững. Việc phát triển các sản phẩm du lịch dựa trên nền tảng số không chỉ đòi hỏi sự sáng tạo mà còn cần có sự hợp tác và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, các tổ chức xã hội, cũng như các chuyên gia trong ngành.
Chuyển đổi số, nếu được triển khai một cách bài bản, không chỉ giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa mà còn mở ra những cơ hội kinh doanh bền vững cho các cộng đồng vùng cao. Những câu chuyện từ Hà Khuyên Homestay và Bản Liền là những ví dụ điển hình về cách công nghệ có thể trở thành công cụ quan trọng trong việc phát triển các dịch vụ du lịch mới, đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.
Trong tương lai, công nghệ như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), hay trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp tái hiện các phong tục tập quán, lễ hội truyền thống và những câu chuyện dân gian theo cách hấp dẫn du khách toàn cầu. Tây Bắc, với những di sản văn hóa độc đáo, hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn nhờ sự kết hợp giữa công nghệ và văn hóa bản địa.
P.A.T (tổng hợp)