Khắc phục những hạn chế trên, nâng cao hiệu quả sản xuất, chuyển sản xuất nông nghiệp sang sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, hiệu quả cao, hình thành nhóm hộ sản xuất cùng áp dụng một cách đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật từ giống, canh tác, cơ giới hóa, quản lý đồng ruộng, cây trồng và dịch bệnh tạo một chuỗi sản xuất hợp lý, tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường, tạo ra sản phẩm an toàn với giá trị cao, là tiền đề cho một nền nông nghiệp hiện đại, phát triển bền vững.
Để khắc phục những tồn tại trên nhằm tổ chức thực hiện các khâu dịch vụ cho nông dân theo hướng sản xuất tập trung và áp dụng cơ giới hóa: làm đất, làm mạ, cấy hoặc gieo thẳng, bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh, thu hoạch, tiêu thụ sản phẩm theo hợp đồng với Doanh nghiệp ngay từ đầu vụ sản xuất, trong vụ Mùa năm 2014, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Tổng Công ty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An, triển khai: Mô hình liên kết sản xuất VTNA2 theo chuỗi giá trị. Từ kết quả của mô hình là cơ sở để khuyến cáo nông dân mở rộng diện tích gieo cấy trong các vụ tiếp theo.
1. Nội dung thực hiện
- Mô hình có sự gắn kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm giữa doanh nghiệp và hộ nông dân tạo điều kiện cho các hộ nông dân yên tâm sản xuất. Cụ thể Công ty CP Vật tư Nông nghiệp Nghệ An cung ứng giống, phân bón và cam kết về năng suất lúa, thu mua sản phẩm đầu ra bằng thóc khô cho các hộ nông dân với giá cao hơn giá thóc Khang dân tại thời điểm 10%;
- Công ty cử 01 cán bộ kỹ thuật phối hợp với Phòng Trồng trọt, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp các điểm thực hiện để thống nhất các biện pháp chỉ đạo hàng tuần về gieo cấy, chăm sóc, phòng trừ dịch hại để đạt được hiệu quả cao nhất.
- Bố trí mô hình trình diễn giống lúa Nghệ An 2, tổng diện tích 30 ha, đối chứng với giống lúa Khang dân 18 đang phổ biến cấy trong vùng.
- Địa điểm tại HTXDVNN Nhân Mỹ, huyện Lý Nhân tại cánh đồng Trại, thôn 8
- Thời gian thực hiện: Từ tháng 6/2014 - tháng 10/2014.
2. Đặc điểm của giống lúa NA2
Giống lúa Vật tư NA2 gọi tắt là NA2 do Tổng Công ty Cổ phần Vật tư nông nghiệp Nghệ An chọn tạo thành công và được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận đặc cách tại quyết định số 609/QĐ-CLT ngày 25/10/2011.
- Giống có đặc điểm: Giống lúa NA2 là giống lúa ngắn ngày, có thời gian sinh trưởng 115-120 ngày trong vụ xuân và 95- 105 ngày trong vụ hè thu, tương đương giống Khang dân 18, thích hợp trong cơ cấu xuân muộn - mùa sớm; giống có kiểu hình đẹp, cây gọn cứng; lá đứng, màu xanh, kích thước lá trung bình; Chiều cao cây tương đối thấp: 98 -105 cm.
- Giống có thời gian sinh trưởng ngắn, đây là một lợi thế quan trọng để đưa giống tham gia vào cơ cấu giống trong vụ mùa, đáp ứng yêu cầu để trồng các cây vụ đông ưa ấm ngắn ngày.
3. Quy trình kỹ thuật
Được tiến hành theo phương pháp sản xuất, diện tích trình diễn được bố trí theo từng địa điểm và theo diện tích từng hộ xã viên không bố trí nhắc lại. Giống đối chứng là các giống lúa Khang dân 18 hoặc Hoa Khôi 4, được gieo cấy phổ biến ở địa phương, giữa mô hình và giống đối chứng chỉ khác nhau về giống đối chứng còn các điều kiện về đất đai, thời vụ canh tác, phân bón đều giống nhau.
Quy trình kỹ thuật áp dụng thâm canh:
Mô hình cánh đồng mẫu liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị: Loại phân, lượng phân, phương pháp bón theo quy trình xây dựng ban đầu thống nhất giữa công ty, Phòng trồng trọt, phòng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp các điểm thực hiện, cụ thể như sau:
+ Phân chuồng: 200 - 300 kg/sào.
+ NPK (16:16:8) Nghệ An, bón lót: 6 kg/sào.
+ NPK (15:5:20) Nghệ An, bón thúc: 12 kg/sào.
+ Bón lót 100% phân chuồng + 6 kg NPK (16:16:8) trước khi bừa kép gieo xạ.
+ Bón thúc lần 1: sau gieo xạ 10 ngày, bón với lượng 8 kg NPK (15:5:20) kết hợp tỉa dặm.
+ Bón thúc lần 2: gieo xạ 40 - 45 ngày, khi lúa đang ở thời kỳ bắt đầu phân hóa đòng, bón với lượng 4 kg NPK (15:5:20).
Chỉ tiêu theo dõi:
+ Ngày gieo, ngày trỗ bông 5 - 10%, ngày thu hoạch;
+ Đặc điểm sinh trưởng của giống;
+ Khả năng thích ứng; tính chống chịu với điều kiện sâu bệnh;
+ Năng suất lý thuyết: kg/sào (tạ/ha);
+ Năng suất thực thu: kg/sào (tạ/ha);
+ Hiệu quả kinh tế: đồng/sào.
4. Kết quả
Qua kết quả triển khai thực hiện 4 điểm gieo cấy giống lúa NA2 tại Hà Nam cho thấy:
- Giống lúa NA2 có tỷ lệ nảy mầm cao trên 98%, chống chịu tốt với điều kiện ngoại cảnh bất lợi, đẻ nhánh khỏe, cứng cây, lá đứng, màu sắc lá thời kỳ đẻ nhánh xanh nhạt đặc trưng;
- Giống lúa NA2 có hình dạng ngắn, hạt nhỏ dài màu vàng sáng và xếp xít hơn so với giống Khang dân 18 và Hoa Khôi 4. Tỷ lệ hạt chắc/bông cao, tiềm năng năng suất cao. Thời gian sinh trưởng trung ngắn ngày, phù hợp với bố trí cơ cấu mùa sớm để giải phóng đất trồng cây vụ đông ưa ấm;
- Giống NA2 là giống nhiễm bệnh khô vằn nhẹ hơn do cứng cây, lá đứng nên mức độ thông thoáng hơn. Đặc biệt kháng bạc lá tốt, tất cả các điểm cấy NA2 đều không bị bạc lá, trong khi đó các ruộng cấy giống Khang dân 18 bị bạc lá rải rác, Hoa Khôi 4 bị bạc lá 20 - 35%, giống Bắc thơm số 7 cấy đại trà bị bạc lá 50 - 100%;
- Chi phí các khoản đầu tư cho 1 sào Bắc Bộ 2 giống tương đương nhau, giống lúa NA2 cho lãi thuần 624.100 - 639.500 đồng/sào cao hơn so với giống Khang dân 18 đối chứng 285.600 - 336.000 đồng/sào (Tương đương với 7.933.333 - 9.333.333 đồng/ha). 30 ha cánh đồng mẫu xã Nhân Mỹ, huyện Lý Nhân cấy giống lúa NA2 thu lại lợi nhuận cho các hộ tham gia sản xuất 280.000.000 đồng.
- Giống NA2 là giống chống đổ tương đối tốt.
- Sản xuất theo chuỗi giá trị theo hình thức liên kết sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm của Tổng Công ty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An có tính thực tiễn cao vừa nâng cao giá trị trên đơn vị canh tác vừa giúp cho nông dân các vùng thực hiện liên kết chuyển dần sản xuất tự phát sang sản xuất có tổ chức chặt chẽ về sử dụng giống lúa, bón phân, trừ sâu bệnh; tiêu thụ sản phẩm theo hợp đồng;
5. Kết luận
Từ hiệu quả của chuỗi liên kết giá trị tại các nơi thực hiện làm cơ sở đánh giá, rút kinh nghiệm, nhân rộng quy mô, phối kết hợp chặt chẽ Tổng Công ty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An sản xuất theo chuỗi giá trị để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa cho các hộ nông dân góp phần xây dựng nông thôn mới./.
